Geçtiğimiz ay, bir iş seyahati münasebetiyle, İran’ın Yazd şehrine gittim. Eski mimariye sahip harika bir otelde geçirdiğim 4 gün boyunca içinde bulunduğum mekanın bana hissettirdiği ferahlık ve mutluluk, içinde yaşadığımız mimariye dair sorgulamalar yapmama sebep oldu. Daha içine ilk girdiğim andan itibaren içimi saran bu ferahlık ve huzur nereden kaynaklanıyordu?
Otelin adı: Moshir-al-Memalik – Hotel Bağ, ya da İngilice ismi ile Hotel Garden
Üzerinde bir miktar düşündükçe, eski bir bağdan dönüştürülerek otele çevrilen bu yapıdan insanın iç dünyasını aydınlatan huzurun kaynaklarını şöyle tespit ettim:
– Yeşil Denge: Mekan ve yeşilin harika dengesi. En fazla iki katlı yapılar toplam 13.000 metrekarelik alanın %30 unu geçmiyor. Harika bahçesinde bolca hanımeli, zeytin ağacı, nar ve birkaç başka bitki çeşidi bulunuyor. Yemyeşil bahçe insana huzur veriyor.
– Kubbe Tavanlar, Altın Oran: Oda ve salonların temel özelliği tavanların kubbe şeklinde olması. Kubbe tavanın insana nasıl bir huzur verdiğini anlatamam. Bir nevi gök kubbe altında olma duygusu veriyor. Geldikten sonra bir süre içinde yaşadığımız mekanların düz tavanlarına ters ters baktım. Sonra ise maalesef, yine alıştım. Oda ve salonlar ne büyük ne de küçüktü. Genel olarak matematiksel güzellik standardı olan altın orana yakın olduğunu söyleyebilirim.
– Işık: Pencere, duvar ve tavanlarda, bizde camilerin bazı pencerelerinde kullanılan renkli camlar kullanılmıştı. Renkli cam gözü yormayan insana huzur veren bir aydınlatma sağlıyor. Elektrikli aydınlatmalar ise asla doğrudan göze değil, duvara yahut tavana bakıyor.
– Su: Otelin ortasında boylu boyunca uzun bir havuz, ve değişik bölgelerinde başka yuvarlak havuzlar var. Bu havuzlarda akar bir su oluşturulmuş. Akan suyun (fışkıran değil) çıkardığı ses, huzurun bir başka kaynağı.
– Koku: Bahçedeki hanımelleri sayesinde tüm oteli saran harika koku, otele adım attığınızdan itibaren insana huzur ve mutluluk aşılıyor.
Özetle, insanın dıştan kaynaklı huzurunun, 4 temel duyuya yönelik şeylerden kaynaklandığını tecrübe ettim:
1 – Mekan: Orantılı bir ölçü ve kubbe tavanın ferahlığı
2 – Görüntü: Yeşilin verdiği huzur, doğrusal olmayan ışık
3 – Koku: Çiçek kokuları
4 – Ses: Akan su ve öten kuş sesleri
Tüm bunları yaşayınca şu soruları kendime sormadan edemedim. Biz ne değerli bir mimari mirası kaybetmişiz ve halen farkında değiliz.
Mutad olduğu üzere, bu yazımı da konu ile alakalı bir Ted video paylaşmadan geçmeyeyim.
Not: Bu yazıdaki fotoğraflar benim cep telefonu kameramdan. Çok daha güzelleri için Google da bir görsel arama yapmanızı tavsiye ederim.
Leave a Reply